Chính phủ Na Uy đề xuất bỏ yêu cầu học phí tối thiểu bằng chi phí đào tạo với sinh viên ngoài EU/EEA–Thụy Sĩ, trao quyền cho các trường tự đặt mức phí nhưng vẫn bắt buộc thu. Đồng thời, nước này bỏ yêu cầu 15 tín chỉ tiếng Na Uy cho nghiên cứu sinh/postdoc quốc tế và giảm mạnh mức chứng minh tài chính cho tiến sĩ xin phép ở lại tìm việc.
Bộ Giáo dục & Nghiên cứu Na Uy (Kunnskapsdepartementet) ngày 17/06/2025 công bố gói đề xuất điều chỉnh quan trọng đối với chính sách quốc tế hoá trong giáo dục đại học. Điểm mấu chốt là bãi bỏ yêu cầu học phí “ít nhất phải bằng chi phí đào tạo” áp dụng từ năm 2023 cho sinh viên đến từ ngoài Khu vực Kinh tế châu Âu (EEA) và Thụy Sĩ. Thay vào đó, các trường đại học và cao đẳng sẽ có “không gian linh hoạt” để đặt mức học phí phù hợp theo từng chương trình, nhằm phục vụ mục tiêu tuyển sinh và nhu cầu nhân lực. Tuy nhiên, chính phủ khẳng định vẫn duy trì nguyên tắc thu học phí với nhóm sinh viên này, không quay lại chính sách miễn phí hoàn toàn như trước 2023.
Động thái nói trên xuất phát từ thực tế lượng tân sinh viên ngoài EU/EEA sụt mạnh khoảng 80% sau khi Na Uy bắt đầu thu học phí ở mức “full cost”, cộng với chi phí sinh hoạt cao khiến việc tuyển được sinh viên quốc tế ngày càng khó khăn. Quan điểm chính thức nêu rõ: cho trường toàn quyền hơn về giá sẽ giúp linh hoạt điều chỉnh theo từng ngành học và thời điểm để đáp ứng “nhu cầu tuyển dụng và kỹ năng đang thay đổi”.
Trong cùng gói giải pháp, chính phủ cũng gỡ rào cản ngôn ngữ cho khối nghiên cứu: yêu cầu hoàn thành 15 tín chỉ (ECTS) tiếng Na Uy đối với nghiên cứu sinh (PhD) và postdoc quốc tế đã được bãi bỏ sau tham vấn công khai; thay đổi này có hiệu lực từ 16/06/2025. Đồng thời, mức chứng minh tài chính khi xin giấy phép ở lại Na Uy tìm việc sau tiến sĩ giảm từ ~325.000 NOK xuống ~80.000 NOK (tương đương khoảng 835,8 triệu VND xuống 205,7 triệu VND theo tỷ giá 13/08/2025). Mục tiêu, theo Bộ trưởng Nghiên cứu & Giáo dục đại học Sigrun Aasland, là “loại bỏ rào cản không cần thiết” để thu hút và giữ chân nhân tài quốc tế.
Về mặt chính trị – ngân sách, đề xuất học phí mới không đi kèm hoàn trả khoản cắt giảm 300 triệu NOK mà cựu bộ trưởng Ola Borten Moe đã thực hiện khi áp dụng học phí năm 2023 với kỳ vọng các trường “tự bù” bằng nguồn thu mới. Aftenposten dẫn lời Bộ trưởng Aasland cho biết chính phủ chưa khôi phục khoản này, nhưng sẽ “củng cố ngân sách theo thời gian”.
Phản ứng trong nước chia rẽ. NSO – tổ chức sinh viên lớn nhất – gọi đây là “bước đi đúng hướng” vì Na Uy đã “mất sinh viên” ở những lĩnh vực xã hội rất cần. NSO vẫn giữ lập trường phấn đấu miễn phí hoàn toàn, coi đây là nguyên tắc cốt lõi của hệ thống giáo dục Na Uy. Từ phía trường đại học, nhiều lãnh đạo (như Đại học Oslo, UiT) ủng hộ tăng linh hoạt để “không bị đội giá” so với Bắc Âu hay Anh, và nhấn mạnh vai trò của học bổng/chiến dịch tuyển sinh đi kèm.
Ngược lại, cựu bộ trưởng Ola Borten Moe chỉ trích đề xuất là “biến Na Uy thành câu trả lời của Temu trong giáo dục đại học” – ám chỉ cạnh tranh bằng giá rẻ hơn là chất lượng – và cảnh báo gánh nặng ngân sách nếu học phí bị hạ quá thấp. Lập luận này ngay lập tức gây tranh cãi, bởi truyền thống chính sách của Na Uy lâu nay không nhằm “cạnh tranh lợi nhuận” mà hướng tới hợp tác phát triển và hỗ trợ sinh viên từ các nước đang phát triển.
Điều gì tiếp theo? Đề xuất bỏ yêu cầu full cost cần sửa luật và phải qua quy trình tại Quốc hội (Storting). Theo thông cáo và các tòa soạn lớn, các trường vẫn phải thu học phí với nhóm ngoài EU/EEA–Thụy Sĩ; mức tối thiểu cụ thể sẽ được làm rõ trong dự thảo pháp lý chi tiết. Trong khi chờ đợi, các thay đổi về yêu cầu ngôn ngữ và chứng minh tài chính đã có hiệu lực từ 16/06/2025.
duhocvic.com sẽ cập nhật khi có thông tin mới từ nguồn chính thức.